DEEPER
Gosia Wdowik
De bewuste objectivering, uitbuiting, mishandeling en shaming van vrouwenlichamen dienen al lange tijd – zelfs voor het internet bestond en mogelijk al zolang het patriarchaat bestaat – om vrouwen en meisjes te intimideren, te onderdrukken en te controleren, evenals hun seksualiteit, seksuele rechten en seksuele ontwikkeling. Al generaties lang hebben vrouwen en meisjes te maken met seksueel geweld en machtsmisbruik, wat invloed heeft op hun relatie met hun eigen lichaam, hun seksualiteit en sociale leven. Deze onveranderde situatie en de recente ontwikkeling en snelle verspreiding van gemakkelijk toegankelijke AI-technologieën treffen vrouwen van verschillende leeftijden, wat de basis kan vormen voor transgenerationele solidariteit. Hoe verschilt het gevoel van kwetsbaarheid en van seksuele vervreemding onder tienermeisjes vandaag de dag van dat van eerdere generaties? Wat is er nodig om deze effecten te verwerken en mogelijk te overwinnen?
Gosia Wdowik verkent voor haar nieuwe theaterproject DEEPER, gepland voor juni 2025, het probleem van gendergerelateerd digitaal geweld en niet-consensuele deepfake pornografie, in gesprek met tieners. Hoewel adolescenten waarschijnlijk de meest kwetsbare groep vormen die vandaag wordt blootgesteld aan deepfake technologieën, zijn zij vaak ook de eersten die de taal en kennis vinden die nodig zijn om schadelijke nieuwe technologische trends het hoofd te bieden en te ondermijnen. Vandaag de dag zijn er veel tieneractivisten die campagne voeren voor regelgeving die dit soort misbruik moet bestrijden, zodat ze zich kunnen beschermen tegen deze vorm van digitaal geweld die doordringt tot diep in hun sociale leven, opvoeding en carrières.
Op basis van gesprekken met tienermeisjes over deepfake technologieën en seksualiteit, creëert Gosia Wdowik een theatervoorstelling die ruimte opent voor dialoog tussen verschillende generaties vrouwen, gedeelde reflectie, emotionele verwerking en solidariteit. Wat betekent het voor tieners om op te groeien in deze tijd en zichzelf te leren kennen in een hypergemediatiseerde omgeving die hun lichaam en seksualiteit kadert als een bedreigend risico, verbonden met gevoelens van angst, schaamte, vernedering en verlies van controle? Welke relatie hebben tienermeisjes vandaag de dag met hun eigen beeld? Hoe benaderen zij intimiteit? En is er ruimte voor vrouwelijke empowerment en plezier?
Wat betekent het om iemands gezicht publiek te maken met een naakt lichaam – zelfs als het misschien niet haar eigen lichaam is – of in een onvrijwillige seksuele handeling? Hoe voelt het om je dubbelganger te ontmoeten in een pornografisch scenario – of eerder een vreemd hybride wezen tussen jezelf en een ander lichaam? En hoe zit het met de andere vrouw wiens lichaam wordt gebruikt om jouw gezicht te dragen? Doet zij dit uit vrije wil? Welke psychologische en sociale effecten roept zo'n ervaring op? En hoe leren we omgaan met de ongewenste fantasieën die deze scenario’s oproepen?
Met de hulp van professionele actrices wil Wdowik verhalen van tieners op het toneel brengen. Onafhankelijke theaterpraktijken bieden ruimte voor door vrouwen geleide experimenten en zorg wanneer het gaat om het verbeelden van vrouwelijke ervaringen. Hier kan het dragen van iemand anders haar beeld of het lenen van je stem aan het verhaal van iemand anders, een bewuste daad worden, niet alleen van verhoogd bewustzijn maar ook van solidariteit.
Theater is de oude illusiemachine. Het heeft altijd gespeeld met het idee van waarheid op het toneel en geëxperimenteerd met het creëren van illusies. Zodra je een illusie ziet, kun je die niet meer ontzien. Deze sensatie behoort tot ons zenuwstelsel. Zelfs als we ons ervan bewust zijn, verdwijnt deze illusie niet, omdat het een basale, fundamentele waarheid is. De persoon wiens beeld of stem wordt gebruikt om een deepfake te maken, is de enige die weet dat dit niet waar is.
Het artistieke onderzoek voor Wdowiks nieuwe project wordt gedreven door vragen als: wat kan theater doen in deze tijd, in een digitale realiteit van hyper-mediatisering en deepfakes die uit de hand lopen? Wat kan zichtbaar of voelbaar worden gemaakt in het theater, terwijl de contouren van de realiteit onopgemerkt blijven op de schermen van ons dagelijks leven? Wat is de agency van het fysieke lichaam hierin? En welke nieuwe krachten kan een theatrale ontmoeting losmaken in de strijd tegen de heroplevende misogynie en haat vandaag de dag?